Abbasi Halifeliğinin son dönemlerinde küffara karşı yapılan cihad akınları durmuş, Müslümanlar arasındaki şii-sünni savaşları sebebiyle islamın yayılışı aksamıştı. Abbasiler, Şii Büveyhoğullarının saldırılarıyla başa çıkamayacak kadar zayıflamıştı ve Büveyhoğulları Bağdat’ı son kez kuşattıklarında Abbasi Halifesi Abdullah Kaim, Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey’den destek istedi. Tuğrul Bey’in; Abbasi Halifeliğini, Şii Büveyhoğullarının saldırısından tamamıyle kurtarmasından ve Şii Büveyhoğulları devletini yıkmasından sonra Selçuklu, Halifelikle birlikte İslam âleminin koruyucusu ünvanını almış oldu. 9 sene sonra Sultan Alparslan liderliğinde Selçuklu ordusu Hıristiyanlığın 5 kutsal şehrinden biri olan Ani’yi fethedince de Abbasi Halifesi, Alparslan’a uzun zamandan sonra Küffara karşı yapılan bu başarılı fetihten dolayı “Ebu’l Feth” yani “Fetihlerin Babası” unvanını verdi.
Ebu’l Feth Sultan Alparslan, Şiî-Fâtımî Devletinin İslâm’a ve Halifeye tehlike arz etmesinden dolayı; Bizans sınırına bir miktar asker konuşlandırıp, Mısır’a sefer düzenlemek için Halep’e yöneldi. Ani’nin fethedilme haberini alan Hristiyan dünyası adeta çılgına dönmüştü. Selçuklu’nun ilerleyişine karşı bir şeyler yapmak gerek diye düşünüyorlardı. Bizim için Mekke ne demek ise; Hıristiyan âlemi için de Ani, aynı anlamı ifade ediyordu. Yüzyıllardır bu topraklarda hüküm süren ancak her geçen gün güç ve toprak kaybetmeye başlayan Doğu Roma; yani Bizans, Doğu sınırlarına kadar gelen Selçuklu akınları nedeniyle endişe içindeydi. İmparator IV. Romen Diyojen, Hem Ani’nin fethedilişini de bahane ederek Hıristiyanlardan beklediği desteği alabileceğinin hem de Sultan Alparslan Mısır Seferindeyken, Selçuklunun başkenti İsfahan’a saldırarak Selçukluyu yok edebileceğinin hesaplarını yapmaktaydı.
Malazgirt Savaşı Nerede Odu
Nihayet İmparator Diyojen 13 Mart 1071 tarihinde 250.000 kişilik bir orduyla İstanbul’dan ayrıldı. Savaşın fitili ateşlenmişti artık. İmparator Diyojen önderliğindeki büyük bir ordu Selçukluyu ve İslâm’ı yok etmek amacıyla ilerliyordu. Anadolu’daki casuslarından bu durumu haber alan Sultan Alparslan, Mısır Seferi hazırlıklarını iptal ederek emrindeki 30.000 Askeri ile Anadolu ya yöneldi. Ani’nin fethinden dolayı Bizans’ın saldırılar düzenleyeceğini biliyordu fakat Bizans’ın bu kadar büyük bir ordu oluşturabileceğini beklemiyordu.
Diyarbakır dolaylarında bulunan Mervani Kürt Devleti, Bizans ordusuna karşı Sultan Alparslan’a 10.000 atlıyla destek verirken, çevredeki Müslümanların da desteği ile Sultan Alparslanın ordusu 50.000 civarına ulaşmıştı. Nihayet beklenen an gelip çattı; iki ordu, Muş’un Malazgirt ovasında karşı karşıya geldi. Gece çöktüğünde Sultan Alparslan harp taktiğini belirlemek için komutanlarını çadırına topladı. İmparator Diyojen ise sayısal üstünlüğüne güvenerek detaylı bir savaş stratejisi belirlemedi. Sadece ilk saldırıyı Sultan Alparslan’ın yapmasını bekleyecek ve bu saldırıyı kırınca karşı hücum emri vermekle yetinecekti.
26 Ağustos Cuma sabahı çadırından çıkan Sultan Alparslan Malazgirt ovasında kendi ordugâhının 8 kilometre uzağında ovaya yayılmış durumdaki düşman birliklerini gördü. Askerlerinin tedirgin ahvalini fark eden Sultan, Cuma namazını kıldırmasının ardından şu duayı etti: sonra atına binip ordusuna hitaben; “Burada Allahü Teâla’dan başka bir sultan yoktur. Emir ve kader O’nun elindedir. Bu sebeple benimle birlikte cihad etmekte veya benden ayrılmakta serbestsiniz. “ Selçuklu ordusu, bu destansı sözlere “Allahu Ekber” nidalarıyla haykırarak yanıt verdi.
Sultan Alparslan’ı kefen giyip şehitliği kabullenmiş gören Selçuklu ordusunun yiğit erleri birbirleri ile helalleşerek savaş düzeni aldı. Bu esnada Bizans ordusunda dinsel ayinler yapılmakta ve Papazlar askerleri kutsamaktaydı. İmparator Diyojen savaşı kazanacağına emindi ve Bizans’ın eski ihtişamlı günlerine döneceğini hayal ediyordu. Ordusuna, kazanılacak bir zafer neticesine ilişkin büyük vaatlerde bulundu; şeref, şan, onur ve kutsal savaş sevapları verileceğini duyurdu.
İmparator Diyojen ordusunu geleneksel Bizans askeri kaidelerine göre düzenlemişti. Merkezde; İmparator Diyojen komutasında birkaç sıra derinlikte çoğu zırhlı 100.000 piyade ve okçu. Sol kanatta; General Bryennios komutasında 50.000 süvari. ve sağ kanatta; Kapadokyalı General Alyattes komutasında 50.000 süvari. Selçuklu ordusu ise Hafif hilali andıran oval bir dizilişle 4 ayrı bölüğe ayrıldı; Merkezde; Sultan Alparslan komutasında 20.000 Hafif Zırhlı Yaya ve Okçu. Sağ kanatta; Süleyman Şah komutasında 10.000 atlı. Sol kanatta; Afşin Bey komutasında 10.000 atlı. Dördüncü olarak arka alanda mevzîlenen bölük ise; Artuk Bey komutasında 10.000 atlı.
Savaş, Cuma Namazının ardından, Sultan Alparslan komutasındaki hafif zırhlı 20.000 kişilik merkez kuvvetlerinin hücumuyla başladı. Bu hamleye karşı, İmparator Diyojen ağır zırhlı 100.000 kişilik merkez kuvvetlerini ileri sürdü. Bir saat süren bu çarpışmadan sonra Sultan Alparslan geri çekilme emri verdi. Geri çekilen askerleri gören İmparator Diyojen, Yüce Allah’ın dini İslam’a ve o dine tabi olan Müslümanlara ne denli kin ve nefret beslediğini çok net ifade eden o emri verdi: “Bir tane bile Müslümanı sağ komayın”
Bunun üzerine Bizans ordusunun sağ ve sol kanatları da Sultan Alparslan’ın peşine düştü. Alparslan’ın Merkez kuvvetleri hafif zırhlı olduklarından dolayı seri bir şekilde kaçıyor lakin Bizans ordusu ağır zırhlı olması sebebiyle onlara yetişemiyordu. Bu sırada Diyojen’in ordusu düzenden bağımsız bir biçimde tek hedefe ilerliyordu. Diyojen’in hesaba katmadığı şey ise; bu geri çekilmenin gerçek bir geri çekilme olmayışıydı. Bu geri çekilme aslında sahte bir ricat hamlesiydi. Önce ordusuna dur emri veren Sultan Alparsalan, sonra askerlerine, geri dönerek 250.000 kişilik Bizans ordusuna doğru hücum etmeleri emrini verdi.
Süleyman Şah komutasındaki atlılar sağ kanattan, Afşin Bey Komutasındaki atlılar sol kanattan olmak üzere Bizans ordusunun etrafını sararak bir hilal oluşturmaktaydılar. Bizans ordusu sağ ve sol kanattan üzerlerine gelen atlıların şaşkınlığıyla üçe bölünürken ordudaki 20.000 kadar Peçenek ve Kuman askeri de taraf değiştirerek Selçuklu ordusuna katıldı. Bu esnada Artuk bey, atlılarıyla Bizans ordusunun arkasından dolanmış ve Bizans ordusunu kurt kapanının içine almıştı. Bu kapandan çıkış yolu yoktu.
Sultan Alparslan’ın merkez kuvvetleri Diyojen’in bulunduğu alana kadar yaklaşmışlardı. İmparatorlarından haber alamayan Bizans askerleri zırhlarını atıp kaçmaya başladılar lakin ne tarafa doğru kaçacaklarını dahi bilemiyorlardı. O gün o kurt kapanının içinde 123.000 Bizanslı öldü. Sağ kalanlar Anadolu’nun dört bir yanına dağıldı. Bu savaş, Türklerin komutasında eski cihad akınlarının tekrar başlayacağını gösteriyordu.
Malazgirt Savaşı Sonuçları
Abbasiler döneminde biten bu akınlar,Avrupa’yı İslam tehdidinden kurtarmıştı. Hıristiyan Avrupa ile Müslüman Ortadoğu arasında tampon bölge oluşturan Bizans devletinin çok büyük bir güç ve toprak kaybına neden olan Selçuklu devleti, aradaki bu bölgeyi ele geçirerek Avrupa’ya yönelik yeni akınların habercisi oluyordu.
Bütün İslam dünyasının Müslüman Türklerin önderliğinde Avrupa’ya akın başlatacaklarını öngören Papa, önlem olarak Haçlı Seferlerini başlatacak, ancak yine de Müslümanların Avrupa’ya yaptığı akınları ilelebet durduramayacaktı.
Hazırlayan: Yemliha Toker
twitter.com/yemlihatoker
Bir yanıt bırakın